Op 1 juni 2022 is het Vlaams Scheepvaartdecreet (grotendeels) in werking getreden. Dat bevat een nieuw, algemeen kader voor het beheer en het gebruik van de binnenwateren en de scheepvaart in Vlaanderen. De decreetgever legt daarbij extra focus op toezicht en handhaving. Niet alleen door in nieuwe bestuurlijke handhavingsmodaliteiten te voorzien, ook door meer mensen in te zetten voor toezicht en controle. Zo kunnen – naast de personeelsleden van de Scheepvaartpolitie - voortaan ook de personeelsleden van de waterwegbeheerders, havenbedrijven en het loodswezen worden aangewezen als toezichthouder, agent van gerechtelijke politie of bestuurlijk opsporingsagent. Al was dat tot nog toe alleen op papier mogelijk. Het regeringsbesluit met de vereiste opleidings-, ervarings- en andere aanwijzingsvereisten ontbrak immers. Tot nu. Het vereiste uitvoeringsbesluit is op 16 oktober 2023 in het Belgisch Staatsblad verschenen.
Aanwijzingsvereisten
Het bevat de precieze voorwaarden waaraan de personeelsleden van de bevoegde autoriteiten, waterwegbeheerders, havenbedrijven en het loodswezen moeten voldoen om door deze autoriteiten te kunnen worden aangewezen als toezichthouder, agent van gerechtelijke politie of bestuurlijk opsporingsagent. De vereisten verschillen naargelang de functietitel.
Voor een goed begrip: de bevoegde autoriteiten zijn conform het Scheepvaartdecreet ‘de door de Vlaamse regering aangewezen diensten of de openbare instellingen die afhangen van het Vlaamse Gewest, belast met de uitvoering en de handhaving van de bepalingen het Scheepvaartdecreet of delen ervan’.
Toezichthouder
De personeelsleden kunnen worden aangewezen als toezichthouder als ze
| • | zijn aangesteld als havenagent, haveninspecteur, havenluitenant, havenkapitein, nautisch toezichter, adjunct-Stadshaven of stadshavenmeester van de stad Antwerpen; OF |
| • | een specifieke opleiding hebben gevolgd. Het gaat om een opleiding van 20 uur die zich toespitst op 6 topics die cruciaal zijn voor de functie van toezichthouder, namelijk deontologie; relevante regelgeving over de waterwegen, de havens en de scheepvaart; algemene kennis van bestuurlijke handhaving; rechten en plichten van burgers; conflictbeheersing en technieken voor het opstellen van een proces-verbaal. De opleiding kan worden aangeboden door de Vlaamse Waterweg, de havenbedrijven, de erkende opleidingsinstellingen voor politieambtenaren en de provinciale of gewestelijke bestuursscholen. Vrijstellingen zijn mogelijk onder bepaalde voorwaarden. |
Bestuurlijk opsporingsagent
De personeelsleden kunnen worden aangewezen als bestuurlijk opsporingsagent als ze
| • | houder zijn van een diploma hoger secundair onderwijs; EN |
| • | benoemd of aangesteld zijn als havenagent, haveninspecteur, havenluitenant, havenkapitein, nautisch toezichter, adjunct-Stadshaven of stadshavenmeester van de stad Antwerpen OF een specifieke opleiding hebben gevolgd. Ook voor deze functietitel duurt de opleiding minstens 20 uur. Maar tijdens die opleidingsuren worden geen 6 maar 8 topics aangehaald. Er wordt hier ook ingegaan op de algemene principes van de bestuurlijke opsporing en de Salduz-wetgeving. |
Agent van gerechtelijke politie
De personeelsleden kunnen worden aangewezen als agent van gerechtelijke politie als
| • | ze zijn houder van een diploma hoger secundair onderwijs; EN |
| • | benoemd of aangesteld zijn als havenagent of havenluitenant OF een specifieke opleiding hebben gevolgd. Zelfde opleidingsuren als voor de 2 andere functietitels, maar 9 opleidingsonderdelen. Hier komen de algemene beginselen van het strafrecht er nog bij. |
Alle aangewezen personeelsleden (m.u.v. de havenagent) leggen de eed af in handen van het bevoegde personeelslid van de bevoegde autoriteiten, waterwegbeheerders, havenbedrijven of het loodswezen.
In werking: 26 oktober 2023.
