Europa introduceert een nieuw kader voor de uitwisseling van informatie over terrorismezaken tussen de lidstaten en Eurojust. Met Verordening 2023/2131 worden de huidige processen vereenvoudigd en gemoderniseerd. De bevoegde nationale autoriteiten weten voortaan exact wanneer ze welke informatie moeten overdragen en op welke beveiligde (deels) geautomatiseerde manier ze dat moeten doen. Europa creëert in dat kader een beveiligd digitaal communicatiekanaal tussen de lidstaten en Eurojust, introduceert een nieuw, digitaal dossierbeheersysteem en versterkt de rol van Eurojust bij de ondersteuning en coördinatie van en de samenwerking tussen de nationale autoriteiten die terroristische misdrijven onderzoeken en vervolgen.
Informatie-uitwisseling
De Europese lidstaten zijn al sinds 2005 (
Besluit 2005/671/JBZ) verplicht om relevante informatie over terroristische misdrijven te verzamelen en door te geven aan Eurojust. Denk aan persoonsgegevens, details m.b.t. (vermeende) terroristische misdrijven en verbanden met andere misdrijven.
Om die informatie op een gestructureerde manier samen te brengen werd in 2019 het ‘Europees gerechtelijk register voor terrorismebestrijding’ (‘European Judicial Counter-terrorisme Register’) opgezet. Dat register kreeg als specifieke doelstelling mogelijke verbanden vaststellen tussen gerechtelijke procedures tegen verdachten van strafbare feiten van terroristische aard en mogelijke coördinatiebehoeften in kaart brengen die uit die verbanden voortvloeien.
Maar het register (en het systeem erachter) is intussen al verouderd. Heel wat processen zijn nog niet geautomatiseerd. De verwerking van informatie gebeurt nog vaak ‘met de hand’ wat het systeem gevoelig maakt voor fouten en onvolledigheden. Bovendien zijn kruiscontroles van informatie slechts beperkt mogelijk en zijn er geen goede afspraken over hoe en wanneer de bevoegde autoriteiten informatie moeten doorsturen en welke gegevens dat precies moeten zijn.
Met Verordening 2023/2131 wil Europa daar wat aan doen.
Modern, digitaal dossierbeheersysteem
De tekst bevat de krijtlijnen van het nieuwe, moderne – digitale – dossierbeheersysteem (casemanagementsysteem) dat het moet mogelijk maken de opgeslagen gegevens aan een kruiselingse controle te onderwerpen. De omschrijving in de verordening is kort en technisch. De Europese Commissie zal later met meer details komen in uitvoeringshandelingen.
Dat geldt ook voor de doorgifte van gegevens door de bevoegde nationale autoriteiten. Die moeten voortaan op een gestructureerde, georganiseerde, systematische en semiautomatische wijze relevante informatie doorgeven aan Eurojust. Op semiautomatische wijze betekent dat de doorgifte van informatie deels is geautomatiseerd en deels handmatig gebeurt. Die automatisering moet zorgen voor meer eenvoud en systematiek en minder fouten. Op die manier weten de bevoegde autoriteiten ook beter welke informatie ze wanneer moeten overdragen.
Voor het uitwisselen van gevoelige gegevens tussen de bevoegde nationale autoriteiten en Eurojust en het verwerken daarvan, moet gebruik worden gemaakt van beveiligde communicatiekanalen, zoals een gedecentraliseerd IT-systeem of de beveiligde telecommunicatieverbinding (Besluit 2008/976/JBZ).
Rol Eurojust
De rol van Eurojust bij de ondersteuning van de ondersteuning en coördinatie van en de samenwerking tussen de nationale autoriteiten die terroristische misdrijven onderzoeken en vervolgen wordt versterkt. Zo kunnen de nationale bevoegde autoriteiten Eurojust voortaan bijvoorbeeld in elke fase verzoeken om ondersteuning bij de vervolgmaatregelen met betrekking tot verbanden die zijn vastgesteld op basis van verstrekte informatie. Daarnaast kan Eurojust nu ook bijstand verlenen aan onderzoeken en vervolgingen waarbij alleen een lidstaat en een derde land of een lidstaat en een internationale organisatie betrokken zijn.
Nieuw is ook dat de bij Eurojust gedetacheerde verbindingsmagistraten toegang krijgen tot het nieuwe dossierbeheersysteem.
Elke lidstaat wordt tot slot verplicht een bevoegde nationale autoriteit aan te wijzen als nationale correspondent voor Eurojust.
In werking: 1 december 2023.
