Europees kader
Op 30 mei 2019 is
Europese richtlijn 2019/713 in werking getreden. Die bevat minimumvoorschriften m.b.t. de omschrijving van strafbare feiten en sancties op het gebied van fraude met en vervalsing van niet-contante betaalmiddelen zoals elektronisch geld en virtuele valuta (o.a. bitcoins). De tekst vervangt het
Kaderbesluit 2001/413/JBZ over het topic. Dat besluit was niet meer up-to-date en volstond niet meer voor de aanpak van het fenomeen door technologische ontwikkelingen, zoals virtuele munten en mobiele betalingen.
De lidstaten hadden tijd tot 31 mei 2021 om de bepalingen te implementeren. Ook België. Maar de wetgever gaat nu pas tot aanpassingen over. Het Belgische Strafwetboek bevat immers al regels die zouden kunnen volstaan om conform te zijn aan de bepalingen van de richtlijn. Denk aan de gevatte strafbare feiten in artikel 210bis (computercriminaliteit, valsheid in geschrifte), artikel 550bis (interne en externe hacking) en artikel 550ter (sabotage en manipulatie van computergegevens). En aan de meer traditionele strafbare feiten zoals diefstal (artikel 461 e.v.), afpersing (artikel 470), misbruik van vertrouwen (artikel 491) en bedrog (artikel 496). Daarnaast kunnen bepaalde specifieke strafbare feiten van Hoofdstuk 2 van titel III van het Strafwetboek “namaking of vervalsing van openbare effecten, aandelen, schuldbrieven, rentebewijzen en bij de wet toegelaten bankbiljetten” ook van toepassing zijn op bepaalde in de Richtlijn bedoelde strafbare feiten.
De wetgever is nu echter van oordeel dat de strafbaarstellingen accurater en duidelijker kunnen worden omschreven zodat het Belgisch recht beter is afgestemd op de Europese regels. Het Strafwetboek wordt daarom gewijzigd en aangevuld.
Strafwetboek
De wetgever zorgt voor 2 grote wijzigingen aan het Strafwetboek:
| • | Titel III, boek 2, van het Strafwetboek krijgt een nieuw hoofdstuk IIter: "Namaking of vervalsing van niet-contante betaalinstrumenten". Tot nog toe ontbraken dergelijke specifieke bepalingen m.b.t. namaking of vervalsing van niet-contante betaalinstrumenten. |
In dit hoofdstuk wordt onder meer de definitie van een ‘niet-contant betaalinstrument’ overgenomen uit de richtlijn. Het gaat meer concreet om ‘een immaterieel of materieel, beveiligd apparaat of voorwerp of een immateriële of materiële, beveiligde registratie, of een combinatie daarvan, waarmee de houder of gebruiker, al dan niet in combinatie met een procedure of geheel van procedures, geld of monetaire waarde kan overmaken, waaronder door middel van digitale betaalmiddelen, en dat niet wordt beoogd in de hoofdstukken I, II en IIbis van Titel III van het Strafwetboek’.
De wetgever zorgt via de invoering van artikels 178quinquies, 178sexies, 178septies, 178octies en 178nonies voor specifieke strafbaarstellingen van ‘fraude met en vervalsing van niet-contante betalingen’. Het nieuwe artikel 178quinquies stelt bijvoorbeeld dat ‘hij die een niet-contant betaalinstrument namaakt of vervalst, wordt gestraft met gevangenisstraf van 6 maanden tot 5 jaar en met geldboete van 100 tot 100.000 euro’.
Poging tot dat wanbedrijf wordt gestraft met dezelfde straf.
| • | Titel XI, boek 2 van het Strafwetboek dat betrekking heeft op misdrijven tegen eigendommen, bepaalde traditionele misdrijven zoals diefstal, oplichting, misbruik van vertrouwen en heling wordt aangepast zodat rekening wordt gehouden met de evolutie van de technologische en economische realiteit. |
De wetgever sleutelt bijvoorbeeld aan artikel 496, eerste lid van het Strafwetboek dat betrekking heeft op oplichting om de definitie te harmoniseren met de definitie van valsheid in informatica. Dat betekent dat er voor oplichting, naar analogie met valsheid in informatica, voortaan sprake zal zijn van “met bedrieglijk opzet beogen een onrechtmatig economisch voordeel voor zichzelf of voor een ander te verwerven”. De definitie van onrechtmatig economisch voordeel omvat zowel de materiële als de immateriële goederen.
In werking: 18 september 2023.
