Binnen het Nationaal Crisiscentrum wordt een nationale ETIAS-eenheid opgericht: de ETIAS Nationale Eenheid of E.N.E. Die zal instaan voor de uitvoering en toepassing van de zogenaamde ETIAS-verordening (Verordening 2018/1240). Met die verordening wordt het ‘European Travel Information and Authorisation System (ETIAS) opgezet. Dat is een nieuw geautomatiseerd systeem waarmee wordt nagegaan of niet-visumplichtige derdelanders die naar het Schengengebied (plus Cyprus, Bulgarije en Roemenië) willen afreizen geen gevaar vormen voor de openbare of nationale veiligheid.
ETIAS
Midden 2025 wordt het ‘European Travel Information and Authorisation System’ – kortweg ETIAS -operationeel. Dat systeem moet voorkomen dat ‘niet-visumplichtige derdelanders’ die een gevaar vormen voor de openbare orde, de nationale veiligheid of de internationale betrekkingen van één van de Schengenlanden, naar het Schengengebied (plus Cyprus, Bulgarije en Roemenië) kunnen afreizen. En dat door de betrokken derdelanders vooraf te controleren aan de hand van een aantal veiligheidschecks.
Elke betrokken derdelander is dan ook verplicht om vóór de start van zijn reis ‘een reistoelating’ aan te vragen via het ETIAS-systeem. Wie een gevaar vormt, krijgt geen reistoelating.
Nationale ETIAS-eenheid
De controles via het systeem verlopen automatisch, maar wanneer de informatie uit de aanvraag een treffer oplevert met gegevens uit de databanken, dan wordt de aanvraag verder handmatig onderzocht door de nationale ETIAS-eenheden. De ETIAS-verordening verplicht de lidstaten dan ook om een nationale ETIAS-eenheid op te richten. Iets waar ons land nu werk van maakt.
Onze nationale eenheid – de ETIAS Nationale Eenheid (E.N.E) – wordt opgericht binnen het (National Travel Targeting Center (NTTC) dat geïntegreerd is in het Nationaal Crisiscentrum.
De eenheid zal uit 2 secties bestaan:
| • | een sectie Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) bevoegd om hits m.b.t. risico’s op het gebied van illegale immigratie te verwerken; en |
| • | een sectie Nationaal Crisiscentrum (NCCN) bevoegd om hits m.b.t. veiligheidsrisico’s en hoge epidemiologische risico’s te verwerken. |
De Belgische oprichtingswet verduidelijkt de samenstelling en verantwoordelijkheden van beide secties. De wetgever voorziet daarbij specifieke regels voor de bescherming van persoonsgegevens en de aanstelling van een functionaris voor gegevensbescherming voor de E.N.E.
In werking
De Belgische oprichtingswet van 29 maart 2024 treedt in werking op 9 mei 2024 (10 dagen na publicatie in het Belgisch Staatsblad). Maar op deze regel zijn uitzonderingen. Het ETIAS-systeem zelf zal pas medio 2025 operationeel worden volgens het Europese actieplan van oktober 2023.
