De nieuwe Camerawet is sinds 25 mei 2018 van kracht. Niet toevallig ook de dag waarop de Algemene Verordening Gegevensbescherming (GDPR) in werking is getreden. De GDPR heeft immers een grote invloed gehad op de opmaak van de nieuwe regels voor het plaatsen en gebruiken van bewakingscamera’s. Toch werden er na de inwerkingtreding een aantal incoherenties en fouten opgemerkt in de tekst. De Camerawet bevat bijvoorbeeld nog de definitie van ‘verantwoordelijke voor de verwerking’ uit de Privacywet van 1992 terwijl de GDPR de nieuwe omschrijving voor ‘verwerkingsverantwoordelijke’ meegeeft. En ook de bepalingen m.b.t. het recht op toegang tot de beelden van bewakingscamera’s vereisen aanpassingen om in overeenstemming te zijn met de verordening. Tot is er sprake van een vergetelheid in de bepalingen m.b.t. de realtime toegang van de beelden van nucleaire sites door de politie. De issues worden nu aangepakt in een Reparatiewet.
Verantwoordelijke voor de verwerking
De definitie van ‘verantwoordelijke voor de verwerking’ is sinds haar opname in de Camerawet in 2007 niet gewijzigd. Het gaat dus nog steeds om de omschrijving uit de Privacywet van 1992. En hoewel die zeer sterk lijkt op de definitie van ‘verwerkingsverantwoordelijke’ van de GDPR, is ze niet identiek. Een aanpassing is dus noodzakelijk, aangezien de GDPR sinds 25 mei 2018 dé basisreglementering terzake is geworden.
Via de Reparatiewet wordt de definitie van ‘verwerkingsverantwoordelijke’ uit de GDPR overgenomen in de Camerawet. Het is de natuurlijke persoon of rechtspersoon, de overheidsinstantie, de dienst of een ander orgaan die/dat, alleen of samen met anderen, het doel van en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens vaststelt.
De definitie van ‘verantwoordelijke voor de verwerking’ wordt geschrapt. De Camerawet heeft het dus niet langer over de natuurlijke persoon of de rechtspersoon, de feitelijke vereniging of het openbaar bestuur die alleen of samen met anderen het doel en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens bepaalt.
Ook de andere artikelen van de Camerawet worden aangepast aan het nieuwe begrip. Overal wordt nu gesproken over ‘verwerkingsverantwoordelijke’ in plaats van ‘verantwoordelijke voor de verwerking’. Die aanpassing is trouwens niet nodig in de Franse versie van de Camerawet. Het begrip ‘responsable du traitement’ blijft bestaan. Het wordt immers ook in de Franse versie van de GDPR gebruikt.
Recht op toegang tot beelden
Het recht op toegang tot de beelden werd grondig gewijzigd om rekening te houden met de GDPR. De Camerawet stelt dan ook uitdrukkelijk dat het recht op toegang wordt uitgeoefend overeenkomstig de reglementering inzake bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Met betrekking tot bewakingscamera’s kunnen echter verschillende bepalingen van de GDPR worden toegepast. Zo kan de verwerkingsverantwoordelijke bijvoorbeeld weigeren om gevolg te geven aan een verzoek tot toegang om veiligheidsmaatregelen (artikel 12 § 4 van de GDPR). Hij zal de aanvrager dan moeten inlichten over de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij de Gegevensbeschermingsautoriteit of een beroep bij de rechter in te stellen.
Daarnaast kan de verwerkingsverantwoordelijke beslissen om geen gevolg te geven aan een verzoek wanneer hij de verzoeker niet kan identificeren op de beelden (artikel 12 § 2 van de GDPR). Alleen als de verzoeker identificeerbaar is, dan heeft die recht op inzage in de beelden (artikel 15 GDPR). Hij krijgt dan een kopie van de persoonsgegevens. In de praktijk zal hij de beelden ontvangen op een materiele drager.
Deze bepaling zorgt niet alleen voor potentiele veiligheidsissues (verdere verspreiding?) of eventuele schendingen van persoonlijke levenssfeer van andere personen op de beelden. Ze zorgt ook voor problemen wanneer die wordt toegepast in functie van de Camerawet. Daar wordt niet gesproken over het overhandigen van een kopie van de beelden. Bovendien stelt
artikel 12 van de Camerawet uitdrukkelijk dat ‘ieder persoon toegang heeft tot de gefilmde beelden’. Wie de beelden wil zien, moet dit vragen aan de verwerkingsverantwoordelijke. Het verzoek moet voldoen aan de bepalingen m.b.t. de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en voldoende gedetailleerde aanwijzingen bevatten om de betrokken beelden precies te kunnen lokaliseren.
Verschillende bepalingen, met mogelijk grote gevolgen voor de praktijk. De bepalingen uit de Camerawet worden daarom afgestemd op de GDPR.
Artikel 12 stelt voortaan dat wanneer de gefilmde persoon aanspraak kan maken op het recht om een kopie te verkrijgen overeenkomstig artikel 15 § 3 van de GDPR, de verwerkingsverantwoordelijke het verzoek tot toegang kan inwilligen door aan de gefilmde persoon de beelden waarop hij of zij voorkomt te laten bekijken, zonder hem of haar een kopie van de gegevens te verstrekken, om op die manier de rechten en vrijheden van anderen (zoals voorzien door artikel 15 §4 GDPR) en de openbare veiligheid of de voorkoming, het onderzoek, de opsporing en de vervolging van strafbare feiten of de tenuitvoerlegging van straffen, met inbegrip van de bescherming tegen en de voorkoming van gevaren voor de openbare veiligheid en de voorkoming van dergelijke gevaren, met toepassing van artikel 23, § 1 c) en d) van de GDPR, te waarborgen.
Realtime toegang tot beelden nucleaire sites door politie: rechtzetting vergetelheid
De wetgever zorgt tot slot nog voor een technische wijziging. Artikel 9 behandelt de toegang in realtime van de politiediensten tot de beelden van de camera’s van het openbaar vervoer en de nucleaire sites. Details over deze vrije toegang tot de beelden, de overdracht en de beveiliging ervan worden bepaald in protocolakkoorden tussen enerzijds de betrokken politiediensten en de openbare vervoersmaatschappijen en anderzijds de betrokken politiediensten en de nucleaire sites. Het ontbreekt in de wet echter aan een verwijzing naar de protocolakkoorden tussen de politiediensten en de nucleaire sites. Een vergetelheid die nu wordt rechtgezet.
In werking
De Reparatiewet van 30 juli 2018 treedt in werking op 10 september, 10 dagen na publicatie in het Belgisch Staatsblad.
