De Vlaamse vertrouwenscentra kindermishandeling (VK’s) werken sinds 1 januari 2018 vanuit een nieuw juridisch kader. Met een taakstelling, subsidiëring en erkenning die is aangepast aan de drieledige rol die ze spelen. Naast hun reguliere opdracht als onderzoeks- en hulpverleningscentrum staan de VK's ook in voor de organisatie van de meldpunten ‘Geweld, Misbruik en Kindermishandeling’ 1712 en krijgen ze er een nieuwe opdracht bij als gemandateerde voorziening die toeziet op ‘maatschappelijk noodzakelijke’ hulpverlening.
Niet nieuw, wel anders
De opdrachten van de VK’s en de partnerorganisatie worden in het besluit geconcretiseerd. Maar in essentie worden geen opdrachten toegevoegd of geschrapt ten opzichte van de bestaande decreten en het oude basisbesluit. De taken zijn wel beter geordend en uitgewerkt met de bedoeling tot een coherent geheel te komen.
Taakstelling
Het besluit geeft vorm aan de taken en subsidies die komen kijken bij de drieledige rol van de VK’s.
Dit omvat het onderzoek en de hulpverlening in vrijwel alle situaties van kindermishandeling (met een focus op voornamelijk intrafamiliale problematieken) en de ondersteuning en begeleiding van jeugdhulpverleners in het omgaan met deze situaties van kindermishandeling. Deze taak wordt ook expliciet weergegeven in de missies van de VK’s op het gebied van kindermishandeling:
- het detecteren van situaties van kindermishandeling;
- het stoppen van de kindermishandeling en het installeren van veiligheid in hoofde van de betrokken minderjarigen;
- het voorkomen van herhaling van de kindermishandeling ten aanzien van de betrokken minderjarigen;
- het nastreven van individueel en relationeel herstel in hoofde van de betrokken minderjarigen.
Met het Mozaïekdecreet kregen de VK’s de opdracht om in elke provincie van het Nederlandse taalgebied en in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad in samenwerking met de centra voor algemeen welzijnswerk (CAW’s) de meldpunten ‘Geweld, Misbruik en Kindermishandeling’ 1712 te organiseren. Het nieuwe kaderbesluit zet de subsidiering uit het vorige kaderbesluit verder en neemt expliciet de opdracht mee op in het geheel.
| • | Gemandateerde voorziening |
In het kader van het Decreet Integrale Jeugdhulp krijgen de VK’s er een nieuwe opdracht bij als gemandateerde voorziening met als voorname focus de ‘maatschappelijke noodzaak’. Het gaat om meldingen over verontrustende situaties, waarin de ontwikkeling van de minderjarige dermate bedreigd wordt dat het aanbieden van jeugdhulpverlening maatschappelijk noodzakelijk kan zijn. De VK’s concentreren zich in dit kader op het verlenen van een consult aan jeugdhulpverleners, casemanagement, eventuele doorverwijzing naar het parket, enz. In het besluit werden geen uitvoeringsbepalingen opgenomen die verder ingaan op de opdrachten ‘maatschappelijk onderzoek’ omdat die gelijk moeten zijn voor zowel de VK’s als de OCJ’s die hier een rol in hebben. Hier speelt het
Integrale Jeugdhulpbesluit van 21 februari 2014. Dat wordt niet gewijzigd.
Partnerorganisatie
De VK’s hebben op 16 maart 2016 een vzw opgericht die zal fungeren als partnerorganisatie. Een platform voor samenwerking die verder bouwt op de jarenlange samenwerking via het zogenaamde ‘Forum VK’s. Die was volgens de regering te vrijblijvend en moest worden vervangen. In het nieuwe kaderbesluit benoemt en erkent de Vlaamse regering de samenwerkingsvorm formeel als partnerorganisatie. Iedere VK moet er lid van zijn. De vzw heeft immers een aantal opdrachten die onder de gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle VK’s vallen. Denk aan de sensibilisering van de burgers voor de problematiek van kindermishandeling.
Gezamenlijke missie van VK’s én partnerorganisatie
Het besluit concretiseert een gezamenlijke missie voor de VK’s en de partnerorganisatie. Op die manier wil de regering een duidelijke uniforme richting geven aan de uitvoering van het beleid en de opdrachten.
Concreet: de VK’s en de partnerorganisatie hebben in het kader van het thema kindermishandeling volgende missie:
| • | het detecteren van situaties van kindermishandeling; |
| • | het stoppen van kindermishandeling en het installeren van veiligheid voor de betrokken minderjarigen; |
| • | het voorkomen van herhaling van de kindermishandeling voor de betrokken minderjarigen; |
| • | het nastreven van individueel en relationeel herstel voor de betrokken minderjarigen. |
Subsidiëring
De erkenningsvoorwaarden van de VK’s gelden ook als subsidievoorwaarden: organisatie die een erkenning krijgen, zullen ook automatisch een subsidie ontvangen.
Uitgangspunt: de subsidiëring van de VK’s en de partnerorganisatie is steeds beperkt tot de beschikbare begrotingskredieten. De subsidie van de partnerorganisatie bestaat uit een jaarlijkse facultatieve subsidie. Ook wordt er 50.000 euro voorbehouden als aanvullende subsidie voor de organisatie van de chatbox ‘nupraatikerover.be’.
Voor een goede verdeling van de overige beschikbare middelen aan de VK’s, stelt de minister een programmatie voor de sector op. Die houdt rekening met de omvang en de noden van de doelgroep.
Tot slot, wordt voor elk vertrouwenscentrum kindermishandeling jaarlijks ook een tegemoetkoming voor anciënniteitsontwikkeling vastgesteld.
