De wetgever past de regels voor de vervolging van fiscale misdrijven op enkele punten aan. Het una via-overleg wordt beperkt tot ernstige fiscale fraude. De strafrechter kan zich voortaan ook uitspreken over de burgerlijke vordering van de belastingadministratie. En hij moet in zijn strafmaat rekening houden met de al door de belastingadministratie opgelegde fiscale geldboeten.
Ernstige fiscale fraude
De verschillende belastingadministraties in ons land zijn verplicht om ernstige fiscale fraude – al dan niet georganiseerd – aan te geven bij de procureur des Konings. Om een eventueel strafrechtelijk onderzoek zo vroeg mogelijk te kunnen opstarten, geldt die verplichting al van zodra er aanwijzigingen zijn van ernstige fiscale fraude. Het fiscale onderzoek moet dus nog niet afgerond zijn. Welke feiten precies bedoeld worden met ‘ernstige fiscale fraude’ moet nog bij KB vastgelegd worden.
Binnen de maand na de aangifte volgt er een una via-overleg tussen de procureur en de aangevende belastingadministratie. Politiediensten kunnen ook uitgenodigd worden. Op basis van dat overleg beslist de procureur of hij de feiten strafrechtelijk gaat vervolgen of niet. Hij doet dat binnen drie maanden na de aangifte. Gaat hij vervolgen, dan stopt het administratief onderzoek en wordt de zaak strafrechtelijk afgehandeld.
Strategisch overleg
Twee keer per jaar overleggen de procureur-generaal die belast is met de economische, financiële en fiscale criminaliteit, de fiscale autoriteiten en de federale politie. Om te bepalen welke mechanismen van zware of georganiseerde fiscale fraude bijzondere aandacht vragen.
Melding fiscale fraude aan belastingadministratie
De procureur des Konings moet de minister van financiën of de dienst CAF (Coördinatie Anti-Fraude) inlichten als een strafrechtelijk onderzoek aanwijzingen van fiscale fraude aan het licht brengt. Hij geeft hen inzage in het dossier en laat kopiename toe. Tenzij dit lopende strafrechtelijke onderzoeken in gevaar kan brengen.
Als de fiscale administratie belastingen, belastingverhogingen of administratieve of fiscale geldboeten heft op de gemelde strafbare feiten, kunnen die feiten toch nog strafrechtelijk vervolgd worden. Maar alleen voor zover de fiscale en strafrechtelijke behandeling van de feiten deel uitmaken van een samenhangend geheel in tijd en inhoud.
Burgerlijke vordering voor strafrechter
Wanneer het openbaar ministerie beslist om fiscale misdrijven strafrechtelijk te vervolgen, dan neemt de strafrechter niet alleen kennis van de strafvordering. De belastingadministratie kan bij dezelfde strafrechter een burgerlijke vordering indienen om bijvoorbeeld de betaling van de belastingen, de verhogingen en de administratieve en fiscale boetes te vorderen. De fiscus moet daarvoor niet meer langs de burgerlijke rechter passeren. Het is één rechter, de strafrechter, die de zaak integraal zal behandelen.
De burgerlijke vordering bij de strafrechter is een zelfstandige vordering, de belastingadministratie krijgt de hoedanigheid van ‘tussenkomende derde’. Dat betekent dat de strafrechter – ook al spreekt hij de beschuldigde vrij voor de fiscale misdrijven – nog altijd over de burgerlijke vordering moet oordelen.
Straffen en fiscale geldboeten
Als de strafrechter iemand veroordeelt voor een fiscaal misdrijf, moet hij bij het opleggen van de straf rekening houden met de zwaarte van de eventueel door de belastingadministratie opgelegde fiscale geldboeten. Zodat de veroordeelde geen onredelijk zware straf krijgt.
Verbeurdverklaring
Vermogensvoordelen die rechtstreeks uit de fiscale misdrijven zijn verkregen, de ontdoken belastingen dus, kunnen niet verbeurd verklaard worden als de vordering van de fiscale administratie gegrond verklaard is en geleid heeft tot een effectieve betaling van de ontdoken belasting. Op die manier wordt vermeden dat de veroordeelde twee keer het bedrag van de ontdoken belasting moet betalen.
Inwerkingtreding
Wanneer de nieuwe regels in werking treden, is nog niet bekend. Een KB zal die datum nog vastleggen. Wat wel al zeker is, is dat de regels uiterlijk op 1 januari 2020 in werking moeten zijn.
