Vanaf 1 oktober 2023 hebben de politiediensten meer mogelijkheden om op te treden in buurlanden Nederland en Luxemburg. En vice versa. Die dag treedt immers het nieuwe Benelux-politieverdrag in werking. Dat verdrag vervangt de samenwerkingsafspraken van 2004 en zorgt voor een aanzienlijke verruiming van de bestaande opties.
Het nieuwe Benelux-politieverdrag moet de samenwerking m.b.t. de handhaving van de openbare orde en veiligheid en de preventie, de opsporing en het onderzoeks van strafbare feiten verder intensiveren en uitbreiden. In het bijzonder worden een aantal nieuwe mogelijkheden voorzien op het vlak van de uitwisseling van informatie, de grensoverschrijdende achtervolging, het grensoverschrijdend vervoer, de begeleiding van personen en goederen en het uitvoeren van eenvoudige opsporingshandelingen op elkaars grondgebied.
Rechtstreekse toegang tot politiedatabanken
Zo zorgt de tekst er onder meer voor dat de politiediensten van de 3 landen – onder bepaalde voorwaarden – rechtstreeks toegang krijgen tot elkaars politiedatabanken (op basis van een hit/no hit systeem), om de databanken te raadplegen binnen gemeenschappelijke politieposten of tijdens gemengde patrouilles of controles. Verder wordt ook de mogelijkheid geboden tot rechtstreekse raadpleging van elkaars bevolkingsregisters. Om deze mogelijkheden tot rechtstreekse bevraging of raadpleging van elkaars databanken effectief in de praktijk te brengen zullen uitvoeringsovereenkomsten worden afgesloten tussen 2 of de 3 Benelux-landen, afhankelijk van de behoeften en de wettelijke mogelijkheden van elk land.
Grensoverschrijdend optreden
Het nieuwe verdrag bevat ook een regeling met betrekking tot het grensoverschrijdende optreden van speciale eenheden. Tot slot worden de politionele bevoegdheden, onder meer m.b.t. het gebruik van dwang en geweld, tijdens de verschillende vormen van grensoverschrijdend optreden, verder gepreciseerd en op een meer coherente manier geregeld.
In dat kader zullen politieachtervolgingen die in het ene land zijn ingezet gemakkelijker kunnen worden verdergezet in het andere land. Vanaf oktober kunnen bijvoorbeeld Belgische politieambtenaren die in ons land iemand achtervolgen, de achtervolging in Nederland of Luxemburg verderzetten zonder voorafgaande toestemming van dat land en zonder beperkingen in tijd of afstand als het onmogelijk is om de bevoegde diensten van Nederland of Luxemburg vooraf te waarschuwen of als er wanneer hun politiediensten niet tijdig ter plaatse kunnen zijn om de achtervolging over te nemen. Een regel die uiteraard ook omgekeerd geldt voor Nederland en Luxemburg. Al blijven ook aan dit versoepelde achtervolgingsrecht voorwaarden verbonden. Zo is het binnentreden van woningen en het betreden van niet voor het publiek toegankelijke plaatsen niet toegestaan en zijn de achtervolgende politieambtenaren gebonden aan het recht van de gaststaat.
Niet alleen op de weg, ook op internationale treinen en schepen zijn de politionele bevoegdheden uitgebreid. Onvoltooide controlemaatregelen mogen bijvoorbeeld over de grens worden verdergezet.
Structuur
Het Benelux-politieverdrag van 23 juli 2018 bestaat uit 7 titels
| • | Titel 1. Algemene bepalingen |
| • | Titel 2. Uitwisseling van persoonsgegevens en informatie |
| • | Titel 3. Grensoverschrijdend optreden |
| • | Titel 4. Andere vormen van samenwerking |
| • | Titel 5. Bevoegdheden |
| • | Titel 6. Grensoverschrijdend optreden van speciale eenheden |
| • | Titel 7. Wijze van toepassing en slotbepalingen |
In werking: 1 oktober 2023. Vanaf die dag vervangt het nieuwe verdrag de versie van 8 juni 2004.
