Europa introduceert het ‘Europees verstrekkingsbevel’ en het ‘Europees bewaringsbevel’. Dat moet de toegang tot en de overdracht van elektronisch bewijsmateriaal in strafzaken vereenvoudigen en versnellen. Justitie en politie kunnen die bevelen – onder strikte voorwaarden - rechtstreeks uitvaardigen aan een serviceprovider die op zijn beurt verplicht is om de verzochte data over te dragen (‘verstrekkingsbevel’) of te bewaren (‘bewaringsbevel’).
De nieuwigheden zijn gebundeld in het zogenaamde pakket ‘e-evidence’ dat bestaat uit
Verordening 2023/1543 en
Richtlijn 2023/1544. Daarin wordt duidelijk welke instanties de bevelen mogen uitvaardigen en onder welke voorwaarden, wat de nieuwe bevelen precies inhouden, welke serviceproviders en welke data onder de nieuwe regels vallen.
Algemeen geldt bijvoorbeeld dat serviceproviders die een verstrekkingsbevel krijgen de gevraagde gegevens binnen de 10 dagen (of zelfs binnen de 96 uur in geval van nood) moeten overdragen. De bewaarplicht geldt in principe 60 dagen (maar kan verlengd worden).
De richtlijn verduidelijkt welke serviceproviders aan de verplichtingen moeten voldoen. Het maakt daarbij niet uit of de dienstenaanbieder binnen of buiten de EU gevestigd is, noch waar de data is opgeslagen. Een bevel kan gericht worden aan iedere dienstenprovider die diensten aanbiedt in de EU. Zij die niet ingaan op een bevel, riskeren een boete van 2% van hun wereldwijde jaaromzet.
De lidstaten krijgen wat tijd om zich naar de nieuwe regels te schikken. Ze moeten uiterlijk op 18 februari 2026 voldoen aan de bepalingen van de richtlijn. De verordening wordt van toepassing op 18 augustus 2026 (mits een Kleine uitzondering).
Bronnen:
-Verordening (EU) 2023/1543 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juli 2023 betreffende het Europees verstrekkingsbevel en het Europees bewaringsbevel voor elektronisch bewijsmateriaal in strafzaken en de tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen als gevolg van een strafprocedure,Pb. 28 juli 2023, afl. L.191/118.
-Richtlijn (EU) 2023/1544 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juli 2023 tot vaststelling van geharmoniseerde regels inzake de aanwijzing van aangewezen vestigingen en de aanstelling van wettelijke vertegenwoordigers ten behoeve van de vergaring van elektronisch bewijsmateriaal in strafprocedures,Pb. 28 juli 2023, afl. L. 191/181.