Europa introduceert nieuwe regels voor de uitwisseling van informatie tussen de politie-, douane- en andere rechtshandhavingsinstanties in de Unie. Vanaf 12 december 2024 vervangt de nieuwe ‘Richtlijn Informatie-uitwisseling (2023/97)’ het bestaande raamwerk van Kaderbesluit 2006/960/JBZ.
Efficiënter samenwerken
Europa wil dat de politie-, douane- en andere rechtshandhavingsinstanties in de Unie nóg efficiënter gaan samenwerken in de aanpak van criminaliteit. Essentieel daarbij is een doeltreffende informatie-uitwisseling. Daarvoor zijn regels vastgesteld in het
Kaderbesluit 2006/960/JBZ. Maar dat besluit blijkt niet meer actueel en is onvoldoende afgestemd op de huidige uitdagingen in de context van globalisering en digitalisering van de maatschappij.
Het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie komen daarom met een nieuw rechtskader voor het uitwisselen van informatie. Richtlijn 2023/97 treedt in werking op 11 juni 2023, maar de lidstaten moeten de regels toepassen vanaf 12 december 2024. Die dag wordt Kaderbesluit 2006/960/JBZ ingetrokken.
Nieuwe principes
Het uitgangspunt van de nieuwe richtlijn is dat ‘de informatie waarover de rechtshandhavingsinstanties van de ene lidstaat beschikken, op een gelijkwaardige manier en onder dezelfde voorwaarden beschikbaar is voor de rechtshandhavingsinstanties van een andere lidstaat’.
Het aantal communicatiekanalen zal worden ingeperkt. Iedere lidstaat zal één centraal contactpunt moeten oprichten dat 24/7 operationeel is en fungeert als uniek loket voor de uitwisseling van informatie met andere lidstaten.
Bedoeling is dat deze contactpunten de gevraagde informatie asap aanleveren. Voor dringende zaken moet de info binnen de 8 uur beschikbaar zijn wanneer de gevraagde gegevens al bij het contactpunt aanwezig zijn. Moet het contactpunt de info zelf nog gaan opvragen bij bijvoorbeeld overheidsinstanties, dan is de aanlevertermijn 3 kalenderdagen. Voor andere verzoeken geldt dat de informatie binnen de 7 dagen beschikbaar moet worden gesteld. Opgevraagde en aangeleverde info moet ook steeds in kopie naar Europol. Al kunnen de lidstaten geval per geval afwijken van die regel.
De informatie mag niet zomaar via eender welk kanaal worden doorgestuurd. Europa wil dat de contactpunten en rechtshandhavingsinstanties de Siena-applicatie van Europol gebruiken als standaardkanaal voor de communicatie. Siena staat voor ‘Secure Information Exchange Network Application’.