De regels m.b.t. maritieme beveiliging in het Belgisch Scheepvaartwetboek krijgen een grondige update. Met vanaf 1 januari 2023 heel wat nieuwigheden voor de beveiliging van de havens en havenfaciliteiten in ons land én de beveiliging van de infrastructuur in het Belgisch gedeelte van de Noordzee en de Belgische schepen.
Een must zo bleek na bevraging van de belanghebbenden in de sector maritieme beveiliging. Het bestaande kader is onvoldoende aangepast aan de huidige situatie en moet na 15 jaar toepassing worden herzien en aangevuld. Op basis van de bevraging werden 4 kerndoelstellingen geformuleerd die via de huidige wetswijziging vorm krijgen. Het gaat om
| • | de hervorming en modernisering van de structuur van de maritieme beveiliging in België; |
| • | het verhogen van de beveiliging van havens en havenfaciliteiten d.m.v. nieuwe beveiligingsmaatregelen (waaronder de verwerking van biometrische gegevens) in de strijd tegen georganiseerde misdaad; |
| • | de uitdieping van de controle op en het naleven van het havenverbod; en |
| • | het creëren van een wettelijk kader voor wat betreft het gebruik van bewakingscamera’s in het Belgische gedeelte van de Noordzee. |
Structuur maritieme beveiliging
De federale wetgever wijzigt de structuur en werking van de Nationale Autoriteit voor Maritieme Beveiliging (NAMB) en de Lokale Comités voor Maritieme Beveiliging (LCMB) zodat die beter in lijn liggen met de praktische en operationelen problemen van het terrein.
Zo zal de NAMB voortaan bijvoorbeeld instaan voor de goedkeuring van de beveiligingsbeoordelingen en de beveiligingsplannen. Voor de uitvoering van die nieuwe taak is het belangrijk dat er in de NAMB diensten zetelen die de nodige kennis en bevoegdheden hebben m.b.t. de beveiliging van een haven of havensite. De samenstelling van het orgaan zal daarom worden aangepast. Maar hoe die eruit zal zien, zal pas duidelijk worden in een later uitvoeringsbesluit. Uit de parlementaire voorbereidingsdocumenten leren we alvast dat volgende diensten deel zullen uitmaken van het hernieuwde NAMB: DG Scheepvaart, het NCCN, het OCAD, Federale Politie/Scheepvaartpolitie, Douane en Accijnzen, Defensie, ADIV en Staatsveiligheid.
De nieuwe structuur houdt ook rekening met het feit dat de Noordzee onder het bevoegdheidsgebied van de NAMB wordt gebracht. Er zal evenwel geen LCMB worden opgericht voor de Noordzee. Het Maritiem Informatiekruispunt (MIK) wordt belast met deze beveiligingstaak.
De NAMB zal worden bijgestaan door de Cel Maritieme Beveiliging van het DG Scheepvaart. Deze cel zal niet alleen de rol van het secretariaat van de NAMB vervullen maar zal ook instaan voor de inspecties voor naam en rekening van de NAMB. De Cel wordt met de wijzigingswet juridisch verankerd in het Scheepvaartwetboek.
Ook de samenstelling van de LCMB’s zal wijzigen. Een LCMB zal bestaan uit minstens vertegenwoordigers van de Federale Politie/Scheepvaartpolitie, Lokale Politie, Douane en Accijnzen, DG Scheepvaart, Defensie, ADIV, Staatsveiligheid en vertegenwoordigers van de regionale entiteiten die de havens of waterwegen exploiteren.
Uitbreiding definitie ongeoorloofde actie
De definitie van ongeoorloofde actie wordt verruimd. Zo wordt bijvoorbeeld het voorkomen van handel in exotische dieren door middel van schepen en havenfaciliteiten voortaan beschouwd als ongeoorloofde actie.
Bij het opstellen van de beveiligingsbeoordeling en het beveiligingsplan zal de uitgebreide definitie mee bekeken worden om de correcte en proportionele maatregelen te kunnen nemen.
Verruiming beveiligingsbeoordeling
In de beveiligingsbeoordeling moeten nu ook de risico’s op inmenging door vreemde mogendheden in het kader van publieke of private samenwerking worden bekeken.
Beveiligingsstandaarden
De NAMB zal standaarden opstellen voor de beveiliging van havensites. Die zullen een aantal minimumvereisten bevatten, zoals de fysieke afsluiting en de controle op het intact zijn hiervan en de verplichte toegangscontrole van alle voertuigen en personen die toegang wensen tot een havenfaciliteit.
Om de standaarden afdwingbaar te maken zal de Koning ze bekrachtigen waarna ze kracht van wet hebben en moeten nageleefd worden op straffe van een bestuurlijke sanctie (de schorsing of de intrekking van het beveiligingsplan), een administratieve geldboete of een strafrechtelijke geldboete en/of gevangenisstraf.
Beveiliging Belgisch deel van de Noordzee
Het MIK krijgt een sleutelrol in de bescherming van de infrastructuur in de Belgische territoriale zee en de exclusief economische zone. Het zal de beveiligingsbeoordeling opstellen op basis waarvan de exploitanten van de infrastructuur hun beveiligingsplan moeten opmaken.
Nieuw elektronisch platform
Momenteel wordt binnen elk LCMB een eigen digitaal systeem gebruikt waarmee documenten worden uitgewisseld en bijgehouden. Of alles wordt handmatig uitgewisseld en fysiek op papier bijgehouden. De NAMB gebruikt de databank Enig Loket om documenten bij te houden. Maar daarin kan niet het volledige dossier van een havenfaciliteit worden bijgehouden. Als de NAMB dat wil inkijken, moet het dit telkens opnieuw aanvragen bij het desbetreffende LCMB.
Doordat het beveiligingsplan een centrale rol zal spelen in de exploitatie van een haven of een havenfaciliteit, moet deze documentatieprocedure dan ook grondig wijzigen. Alle leden van een LCMB of de NAMB moeten volledige kennis kunnen nemen van alle informatie over een havenfaciliteit en daarop hun oordeel baseren. Er zal daarom een nieuw platform voor communicatie, opslag en beslissingen worden ontwikkeld bij het DG Scheepvaart van de FOD Mobiliteit.
Gebruik van biometrische gegevens
Het Belgisch Scheepvaartwetboek krijgt een rechtsgrond voor het gebruik van biometrische gegevens (zoals vingerafdrukken of een gelaatsscan) om te controleren of iemand toegang kan krijgen tot de havenfaciliteit of voor het uitvoeren van bepaalde handelingen met betrekking tot de lading.
Administratieve minnelijke schikking voor inbreuken op de scheepvaartwetten en het Belgisch Scheepvaartwetboek
Met toestemming van de overtreder en alleen wanneer geen schade aan derden werd veroorzaakt, zal voortaan een administratieve minnelijke schikking kunnen worden voorgesteld die onmiddellijk dan wel na een bepaalde termijn te betalen is. Door de betaling ervan vervalt de administratieve vordering.
In werking: 1 januari 2023 (mits uitzonderingen).
