Met het ‘Decreet over elektronische tolheffingssystemen voor het wegverkeer’ is de nieuwe EETS-richtlijn (2019/520) – grotendeels - verwerkt in recht van het Vlaams gewest. Die richtlijn moet ervoor zorgen dat een tolplichtige weggebruiker zijn verschuldigde tol kan betalen met slechts één overeenkomst met één enkele aanbieder van elektronische tolheffingsdiensten in alle tolgebieden in de Europese Unie. Daarnaast vormt de tekst een basis voor de lidstaten om informatie uit te wisselen over weggebruikers die hun wegentol niet betalen.
De richtlijn is op 18 april 2019 in werking getreden. De lidstaten moesten de bepalingen uiterlijk op 19 oktober 2021 omzetten in nationaal recht. Op die oktoberdag heeft de nieuwe EETS-richtlijn de vorige versie uit 2004 (2004/52) immers ingetrokken. Vlaanderen maakt er met het basisdecreet van 3 juni 2022 (laattijdig) werk van. Maar het gaat slechts om een gedeeltelijke omzetting gezien heel wat elementen een federale bevoegdheid vormen.
Toepassingsgebied Vlaams decreet
Het decreet is alleen van toepassing op de EETS-gebieden in het Vlaams gewest. Maar de bepalingen gelden niet voor ‘niet-elektronische tolheffingssystemen voor het wegverkeer’ en ‘kleine, strikt lokale tolheffingssystemen waarvoor de kosten van de aanpassing aan de nieuwe regels niet in verhouding zou staan tot de opbrengst’. De regels gelden evenmin voor parkeergelden.
Technische vereisten elektronische tolheffingssystemen
Het decreet bevat vooral technische vereisten voor nieuwe én bestaande elektronische tolheffingssystemen conform de vereisten uit de EETS-richtlijn. Europa wil met de richtlijn immers interoperabiliteit van de elektronische tolheffingssystemen in de hele Unie optimaliseren. Onder meer door gelijklopende technische vereisten op te leggen.
De decreetgever legt ook de basis voor de rechten en plichten van de EETS-gebruikers. Zo stelt het decreet dat gebruikers zich op EETS kunnen abonneren via elke EETS-aanbieder, ongeacht hun nationaliteit, de lidstaat van verblijf of de lidstaat waar hun voertuig is ingeschreven. Ze sluiten samen een dienstverleningsovereenkomst.
EETS wordt aan de gebruikers aangeboden als één ononderbroken dienst.
Registratie aanbieders
Een entiteit die in het Vlaams gewest is gevestigd kan de overheid vragen om zich te registeren als EETS-aanbieder in het EETS-register. Dat register is beschikbaar voor het grote publiek.
De decreetgever gaat dieper in op de accreditatie die tolheffers aan EETS-aanbieders verlenen. Die accreditatie wordt alleen verleend als de aanbieder voldoet aan de verplichtingen en voorwaarden die opgenomen zijn in de EETS-gebiedsverklaring die is opgesteld door de tolheffer zelf.
Verder belicht het decreet de interoperabiliteitsonderdelen van een elektronisch tolheffingssysteem en de contractering van de tolheffers en de EETS-aanbieders. Geaccrediteerde of geheraccrediteerde aanbieders zijn immers verplicht om een EETS-overeenkomst te sluiten met de tolheffers voor alle EETS-gebieden op het Belgisch grondgebied.
Inning tolgeld
Het decreet bevat ook regels voor de inning van de tolgelden. Die zullen de Vlaamse overheid onder meer in staat stellen om gebruikers die de kilometerheffing of toekomstige tolgelden niet zouden betalen te identificeren met het oog op vervolging.
Bemiddeling
De Vlaamse regering zal, al dan niet in samenwerking met de andere deelstaatregeringen, een bemiddelende instantie oprichten. Die zal tussen de tolheffers en de aanbieders bemiddelen over o.a. de EETS-overeenkomsten en informatie uitwisselen met de bemiddelende instanties van andere lidstaten.
In werking: 12 juli 2022 (de dag van publicatie in het Belgisch Staatsblad).
