De wetgever heeft via de wet van 18 juni 2018 de burgerlijke stand gemoderniseerd. Een nieuwe wet van 21 december 2018 brengt - nog voor de modernisering effectief van start is gegaan - al enkele wijzigingen aan in de nieuwe regels. We stippen enkele veranderingen aan.
Akten van de burgerlijke stand waren tot nu pas openbaar na 100 jaar. Maar dat verandert voor een aantal soorten: overlijdensakten worden na 50 jaar openbaar, huwelijksakten na 75 jaar. Vanaf dan kan iedereen een uittreksel of een afschrift van de akte krijgen. Voor de andere soorten, zoals geboorteakten, blijft de termijn op 100 jaar. Die soepeler termijnen moeten genealogisch en demografisch onderzoek makkelijker maken.
De nieuwe wet legt ook vast welke gegevens een afschrift van een akte van de burgerlijke stand moet vermelden in het geval die akte is opgemaakt op basis van een buitenlandse akte. Het gaat om de oorspronkelijke gegevens van de Belgische akte op basis van de buitenlandse akte. En een afdruk van de buitenlande akte zoals die opgenomen is in de Databank Akten Burgerlijke Stand (DABS), eventueel vergezeld van haar beëdigde vertaling. Het afschrift vermeldt ook de historiek van na de opmaak van de Belgische akte, in de vorm van de metadata van de wijzigingen.
De ambtenaar van de burgerlijke stand die een akte heeft opgemaakt en achteraf vaststelt dat hij hierbij een fout heeft gemaakt, kan voortaan zelf om een verbetering van die akte vragen aan de familierechtbank. De procureur des Konings die een fout in een akte vastelt, moet een verbetering vorderen bij de familierechtbank.
Alle akten van de burgerlijke stand vermelden voortaan – voor zover nodig – ook de datum waarop het pv, de beslissing of de akte op basis waarvan ze worden opgemaakt uitwerking heeft.
De akte van naamsverandering vermeldt voortaan ook de geboorteplaats en geboortedatum van de betrokkene. En ook in de akte van echtscheiding komen extra gegevens: de geboorteplaats en geboortedatum van de personen die uit de echt gescheiden zijn en- bij een buitenlandse huwelijksakte - de autoriteit die de huwelijksakte heeft opgemaakt en de datum en plaats van opmaak.
De toegang tot de DABS verstrengt.
Mensen met meerdere nationaliteiten kunnen zelf kiezen welk nationaliteitsrecht van toepassing is op de vaststelling van de naam en voornamen. Doen ze die keuze voor de ambtenaar van de burgerlijke stand dan neemt die de keuzeverklaring als bijlage op in de DABS. Op die manier weten alle ambtenaren van de burgerlijke stand dat die verklaring al is afgelegd.
Bij vaststelling van een nieuwe afstammingsband kan in bepaalde gevallen een verklaring van naamskeuze afgelegd worden. De ambtenaar van de burgerlijke stand maakt van de verklaring van naamskeuze voortaan een ‘akte van verklaring van naamskeuze’ op en verbindt ze met de geboorteakte van het kind en met de akten van de burgerlijke stand waarop ze betrekking heeft.
Deze wijzigingen treden in werking op 10 januari 2019, maar zullen pas effectief van kracht zijn op het moment dat de gewijzigde wet van 18 juni 2018 in werking treedt. Dus op 31 maart 2019.
Bron: Wet van 21 december 2018 houdende diverse bepalingen betreffende justitie, BS 31 december 2018 (art. 166–198 DB Justitie)