De Vlaamse regering stemt niet in met het ontwerp van koninklijk besluit voor de aanpassing van het verkeersreglement “omwille van de vele bevoegdheidsoverschrijdingen en de integrale opheffing van de huidige wegcode waarbij totale rechtsonzekerheid wordt gecreëerd”. Klare taal aan het adres van federaal minister van Mobiliteit François Bellot. “Wij hebben het advies gekregen en we zullen alle elementen ervan bestuderen”, zo zei hij vorige week in een korte reactie tijdens de federale commissie verkeer. Vlaanderen geeft overigens wel groen licht voor een reeks kleine wijzigingen, zoals de wettelijke verankering van vierkant groen, het concept schoolstraat en rechtsaf/rechtdoor bij rood voor fietsers geregeld via verkeerslichten.

In opdracht van Bellot hield een technische werkgroep de huidige Wegcode tegen het licht met de bedoeling de tekst duidelijker en eenvoudiger te formuleren. De Wegcode dateert van 1975 en werd in de loop der jaren tientallen keren op heel wat plaatsen gewijzigd. Dat heeft de tekst, die 87 artikelen omvat, behoorlijk complex gemaakt. In de werkgroep zetelden vertegenwoordigers van Bellots kabinet, de federale administratie, de gewesten, de politie, de politierechters en het parket.

Federaal voorstel naar Vlaanderen

Eind maart 2018 maakte de federale minister zijn ontwerp voor de aangepaste Wegcode, die op 1 januari 2021 van kracht zou worden, voor advies aan het Vlaamse gewest over. De Vlaamse regering besliste toen om geen integraal inhoudelijk advies te verlenen. Ze vroeg daarentegen naar bijkomende informatie, meer bepaald een concordantietabel (om de huidige en nieuwe tekst te kunnen vergelijken) en een verslag aan de Koning (waarin extra toelichting bij de wetswijzigingen gegeven wordt). In juni maakte Bellot het aangevulde dossier opnieuw aan Vlaanderen over. "De begeleidende brief vermeldt niet dat het ontwerp-KB nog werd aangepast. Dit blijkt echter wel het geval te zijn", merkt Vlaanderen daarbij op. 

Opheffing volledige Wegcode

Na een grondige analyse heeft de Vlaamse regering, op aangeven van minister van Mobiliteit Ben Weyts, op 21 september beslist om het tekstontwerp van Bellot niet goed te keuren. Haar voornaamste bezwaar is dat het ontwerp van KB de volledige bestaande Wegcode wil opheffen, wat volgens de Vlaamse regering “totale rechtsonzekerheid” creëert. De federale regering is namelijk slechts gedeeltelijk bevoegd voor de verkeersreglementering, terwijl de tekst geen onderscheid maakt tussen bepalingen die tot de bevoegdheid van de federale overheid zijn blijven behoren, en bepalingen waarvoor de gewesten bevoegd zijn. “Zonder uitdrukkelijke aanduiding van de federale bepalingen van het KB van 1 december 1975 die worden opgeheven, zal de rechtsonderhorige nooit met zekerheid weten welke bepalingen worden opgeheven en welke bepalingen niet worden opgeheven”, luidt het oordeel. Daarom vraagt de Vlaamse regering om “duidelijke en gedetailleerde opheffingsbepalingen”.

Bevoegdheid bijzondere politie

Vlaanderen wijst er ook op dat de bevoegdheid van de gewesten op het vlak van de bijzondere politie niet ondergeschikt is aan de bevoegdheid van de federale overheid voor de algemene politie. De toevoeging ‘behoudens plaatselijke reglementering’ bij heel wat regels is dus niet nodig. “Wanneer het aan de federale overheid zou toekomen om de voorwaarden te bepalen waarin de gewesten in een specifieke situatie een verkeersregeling mogen tot stand brengen, wordt afbreuk gedaan aan de bevoegdheid van de gewesten inzake bijzondere politie.”

Volledige advies naar Raad van State

De Vlaamse regering verzoekt de federale overheid om het volledige advies van het Vlaamse gewest, met daarbij de artikelsgewijze bespreking door het departement Mobiliteit en Openbare Werken, over te maken aan de Raad van State wanneer het advies wordt ingewonnen. Als de federale overheid beslist om het ontwerp-KB te behouden en geen rekening te houden met de bezwaren van Vlaanderen, vraagt de Vlaamse regering om het dossier te agenderen op het Overlegcomité. Dat is een orgaan waarin vertegenwoordigers van de verschillende Belgische regeringen zetelen om te overleggen en conflicten op te lossen.

Wel fiat voor kleine wijzigingen

Vlaanderen geeft wel een gunstig advies voor enkele kleine wijzigingen in de huidige wegcode die zeer snel in werking mogen treden. Het gaat onder andere over de invoering van vierkant groen (waarbij fietsers en eventueel ook voetgangers op een kruispunt met verkeerslichten in alle richtingen tegelijk groen krijgen), de wettelijke verankering van het concept schoolstraat (waarbij een straat aan het begin en het einde van de schooldag een tijdlang afgesloten wordt voor gemotoriseerd verkeer) en het mogelijk maken om rechtsaf/rechtdoor vrij bij rood voor fietsers te regelen via verkeerslichten (nu kan dat alleen via de borden B22 en B23).

De nota van minister Weyts met de standpuntbepaling die de Vlaamse regering op 21 september 2018 heeft goedgekeurd, vindt u op www.vlaanderen.be.