Vanaf 1 juli 2024 heeft elke volwassen Belg het onvoorwaardelijke recht om 1 keer in zijn leven van familienaam te veranderen. Tenminste als het gaat om een verandering naar de naam van de vader, de moeder of een combinatie van beiden. Bovendien wordt de procedure aanzienlijk versoepeld. Het volstaat binnenkort om een verzoek in te dienen bij een ambtenaar van de burgerlijke stand. De huidige, complexe procedure bij het ministerie van Justitie verdwijnt.
Veranderen van familienaam
Het
Oud Burgerlijk Wetboek bepaalt hoe en wanneer iemand zijn voor- of familienaam mag wijzigen. Op dit moment zijn beide procedures evenwel verschillend. Wie zijn voornaam wil veranderen, kan dat via eenvoudig verzoek bij de burgerlijke stand. Wie op dit moment zijn familienaam wil wijzigen, moet zich daarentegen richten tot de minister van Justitie.
Bovendien stelt het Wetboek dat ‘de Koning’ een naamsverandering alleen kan toestaan:
| • | na controle van de gerechtelijke antecedenten van de betrokkene; |
| • | indien hij van oordeel is dat het verzoek op ernstige redenen steunt; en |
| • | wanneer de gevraagde naam geen aanleiding geeft tot verwarring en de verzoeker of derden niet kan schaden. |
Het gaat dus om een gunst die door de Koning wordt verleend en geen recht. Een verouderde denkwijze, aldus de wetgever, die er nu van afstapt.
Versoepeling
Elke meerderjarige of ontvoogde minderjarige persoon krijgt nu het onvoorwaardelijke recht om eenmaal van familienaam te veranderen, voor zover het gaat om een verandering naar de naam van de vader, de naam van de moeder, of naar een combinatie van beide.
De burgerlijke stand, en niet langer de Koning, is verantwoordelijk voor het afhandelen van de procedure. Concreet moet iemand zijn verzoek richten aan de ambtenaar van de burgerlijke stand:
| • | van de gemeente waar de betrokkene in de bevolkingsregisters, het vreemdelingenregister of het wachtregister is ingeschreven of; |
| • | indien de betrokkene in het buitenland verblijft, van de gemeente waar hij het laatst was ingeschreven in de bevolkingsregisters, het vreemdelingenregister of het wachtregister, of bij ontstentenis |
| • | van Brussel. |
De ambtenaar van de burgerlijke stand controleert de gerechtelijke antecedenten. In geval van ernstige twijfels kan de ambtenaar van de burgerlijke stand het advies van de procureur des Konings inwinnen. Binnen de maand na het verzoek maakt de ambtenaar van de burgerlijke stand een akte van naamsverandering op in de DABS. Indien het advies van de procureur des Konings werd gevraagd, wordt die termijn met 2 maanden verlengd.
Weigering
De ambtenaar van de burgerlijke stand kan een verzoek tot naamsverandering weigeren. In dat geval kan de betrokkene beroep instellen via de familierechtbank.
Goedkoper
Voor een verzoek tot naamsverandering aan de ambtenaar van de burgerlijke stand moet geen registratierecht meer worden betaald. De kostprijs van de procedure wordt zo substantieel verminderd.
Ook nog andere familienaam mogelijk
Ook de mogelijkheid om de naam te wijzigen in een naam die niet die van de vader, de moeder of een combinatie van beide is, blijft bestaan. Alleen blijven daarvoor ernstige redenen nodig.
