De Brusselse wetgever wil minder ernstige milieumisdrijven sneller en efficiënter bestraffen. In het Wetboek van Inspectie wordt daarom een alternatief bestraffingssysteem voorzien: de bestuurlijke transactie. De nieuwe procedure tegelijk ook ingevoerd voor de bestraffing van inbreuken op de Dierenwelzijnswet.
Strafrechtelijk of administratief
In de praktijk wordt het merendeel van de misdrijven echter administratief vervolgd. Die procedure duurt echter lang. De ‘met het toezicht belaste personeelsleden’ (o.a. de inspecteurs van Leefmilieu Brussel en Net Brussel) bezorgen hun pv van overtreding aan de procureur des Konings die over een termijn van zes maanden beschikt om te beslissen om de vermoedelijke dader van het misdrijf al dan niet te vervolgen. Wordt het strafrechterlijke parcours niet gevolgd of neemt de procureur geen tijdige beslissing, dan beslist de leidend ambtenaar van Leefmilieu Brussel of Net Brussel (na de betrokkene de mogelijkheid te hebben geboden verweermiddelen naar voor te brengen) of een alternatieve administratieve geldboete moet worden opgelegd. In de praktijk kan die sanctieprocedure tot een jaar in beslag nemen, of zelfs meer, afhankelijk van het geval.
Sneller en efficiënter
En dat is volgens de Brusselse wetgever veel te lang voor minder ernstige misdrijven. Hij creëert daarom een nieuw systeem – de bestuurlijke transactie – waardoor de bevoegde overheden – sneller én efficiënter op deze misdrijven zullen kunnen reageren.
Bestuurlijke transactie
Het nieuwe systeem geeft de ‘met het toezicht belaste personeelsleden’ de mogelijkheid om de vermoedelijke dader van het misdrijf een bestuurlijke transactie voor te stellen bij bepaalde misdrijven. De Brusselse regering zal nog oplijsten voor welke misdrijven de bestuurlijke transactie mogelijk is. De wetgever bepaalt wel al dat misdrijven die het milieu ernstig kunnen schaden of die de gezondheid of de veiligheid van de bevolking kunnen schaden, niet op de lijst kunnen staan. Let wel: het transactievoorstel is facultatief. Zelfs als een misdrijf aanleiding kan geven tot een transactie (omdat het op de door de regering vastgestelde lijst staat), zal het met het toezicht belaste personeelslid altijd kunnen oordelen dat de transactie in dat specifieke geval niet aangewezen is (bijvoorbeeld bij bijzonder ernstige feiten rekening houdend met de concrete omstandigheden), en dat het dossier volgens de ‘klassieke’ procedure moet worden behandeld.
Wat de ‘met het toezicht belaste personeelsleden’ betreft gaat het om de inspecteurs van Leefmilieu Brussel, die van Net Brussel, die van de gemeenten en de boswachters.
Tot 2.500 euro
De wetgever machtigt de regering om het bedrag van de transactie te bepalen per misdrijf, binnen een vork van 50 tot 2.500 euro. In het geval dat een met het toezicht belast personeelslid meerdere misdrijven vaststelt die het voorwerp van een transactie kunnen uitmaken, zal hij een transactie kunnen voorstellen en zullen de bedragen van de geldsommen bij elkaar worden opgeteld, mits het totaal niet meer dan 2.500 euro bedraagt.
Modaliteiten
De wetgever concretiseert tot slot nog de modaliteiten van de transactieprocedure. Zo zal een transactie alleen maar kunnen worden voorgesteld indien het misdrijf wordt vastgesteld in een proces-verbaal (art. 23 van het Wetboek van inspectie). Het transactievoorstel zal bij de kennisgeving van het proces-verbaal worden gevoegd. De termijnen voor aanvaarding en betaling (15 dagen) en de gevolgen van weigering (toezending aan de leidend ambtenaar of het parket) zullen erin worden vermeld. De transacties zullen aan het Fonds voor de bescherming van het leefmilieu of aan de gemeente worden gestort, naargelang het misdrijf is vastgesteld door een met het toezicht belast gewestelijk dan wel gemeentelijk personeelslid.
Bij betaling van de transactie binnen de opgelegde termijn zullen zowel de strafvordering als de mogelijkheid tot administratieve vervolging vervallen. Bij weigering van het transactievoorstel of bij niet-betaling van de transactie binnen de opgelegde termijn zal de ‘klassieke’ sanctieprocedure van het Wetboek van inspectie worden gevolgd.
Dierenwelzijnswet
De ordonnantie wijzigt ook
de wet van 14 augustus 1986 betreffende de bescherming en het welzijn der dieren gewijzigd, om de bestuurlijke transactie te kunnen toepassen in deze materie. Net als voor de milieumisdrijven zal de regering de lijst van betrokken misdrijven vaststellen; misdrijven die een dier kunnen doen omkomen of verminkingen, letsels, pijn of lijden kunnen veroorzaken, kunnen er geen deel van uitmaken.
In werking: de regering zal in een later besluit bepalen vanaf wanneer de nieuwe procedure kan worden toegepast. De regering bepaalt dus later de datum van inwerkingtreding van art. 2 en 4 t.e.m. 9 van de ordonnantie). Voor het overige treedt de ordonnantie van 15 december 2022 in werking op 29 januari 2023.
