Het aantal justitiehuizen in Vlaanderen daalt van 14 verspreid over heel het land, naar 1 per provincie. Dat bleek al uit het Vlaams Decreet Justitiehuizen en Juridische Eerstelijnsbijstand van 26 april 2019, maar de Vlaamse regering concretiseert die nieuwe organisatie nu in een uitvoeringsbesluit. Ze diept daarin ook de structuur van de gedecentraliseerde diensten en de ‘justitiehuisantennes’ verder uit.
Hervorming Vlaamse Justitiehuizen
De afdeling Justitiehuizen van het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin bestaan tot nog toe uit een centraal bestuur, het Vlaams Centrum Elektronisch Toezicht (VCET) en 14 buitendiensten (‘de justitiehuizen’).
Deze structuur verdwijnt. In navolging van eerdere fusies in het gerechtelijke landschap en de hulp- en dienstverlening (zorgregio’s) kiest Vlaanderen voor schaalvergroting en een maximale aansluiting bij de hervormde gerechtelijke arrondissementen: 1 centraal bestuur en 6 gedecentraliseerde diensten waarvan 5 justitiehuizen (Justitiehuis Antwerpen, Justitiehuis Limburg, Justitiehuis West-Vlaanderen, Justitiehuis Oost-Vlaanderen en Justitiehuis Brussel-Leuven) en het VCET. De justitiehuizen zullen kunnen werken met lokale afdelingen of ‘justitiehuisantennes’.
Provinciale justitiehuizen
Ieder provinciaal justitiehuis zal uit verschillende afdelingen bestaan. Die structuur resulteert in volgende organisatie:
| | Werkgebied stemt overeen met |
| | de gebiedsomschrijving van de afdeling Antwerpen van de rechtbank van eerste aanleg Antwerpen |
| de gebiedsomschrijving van de afdeling Mechelen van de rechtbank van eerste aanleg Antwerpen |
| de gebiedsomschrijving van de afdeling Turnhout van de rechtbank van eerste aanleg Antwerpen |
| | de gebiedsomschrijving van de afdeling Hasselt van de rechtbank van eerste aanleg Limburg |
| de gebiedsomschrijving van de afdeling Tongeren van de rechtbank van eerste aanleg Limburg |
| | de gebiedsomschrijving van de afdeling Dendermonde van de rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen |
| de gebiedsomschrijving van de afdeling Gent van de rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen |
| de gebiedsomschrijving van de afdeling Oudenaarde van de rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen |
| | de gebiedsomschrijving van de afdeling Brugge van de rechtbank van eerste aanleg West-Vlaanderen |
| de gebiedsomschrijving van de afdeling Ieper en Veurne van de rechtbank van eerste aanleg West-Vlaanderen |
| de gebiedsomschrijving van de afdeling Kortrijk van de rechtbank van eerste aanleg West-Vlaanderen |
| | het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad |
| het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde |
| het gerechtelijk arrondissement Leuven |
Justitiehuisantennes
Om de toegankelijkheid en nabijheid van de justitiehuizen te verzekeren kan de Vlaamse minister bevoegd voor de justitiehuizen één of meer ‘antennes voor de justitiehuizen’ oprichten. De regering legt hiervoor wel een aantal voorwaarden op:
| • | de antennes hebben tot doel de toegankelijkheid van de justitiehuizen of de sectoroverschrijdende netwerken te bevorderen door die op lokaal niveau dichter bij de burger te brengen; |
| • | de locatie van antennes wordt zo veel mogelijk afgestemd op de territoriale spreiding van de hoven, rechtbanken en parketten; |
| • | de antennes dragen ertoe bij de samenwerking met de hulp- en dienstverlening en de andere actoren die betrokken zijn bij de uitvoering van de opdrachten, lokaal uit te bouwen en te verankeren; |
| • | de antennes zijn aan een specifiek justitiehuis verbonden; |
| • | de justitiabelen worden ter bescherming van hun privacy zo veel mogelijk afgeschermd van andere personen die in voorkomend geval van het gebouw gebruikmaken; |
| • | er worden maximum 4 antennes per justitiehuis opgericht. |
Identificatie justitiabelen
De regering stelt in haar besluit tot slot hoe er moet worden omgegaan met persoonsgegevens die worden verwerking in het kader van het Vlaams Decreet Justitiehuizen en Juridische Eerstelijnsbijstand. Ze voorziet onder meer in de mogelijkheid om een foto van het gezicht van de justitiabelen in het elektronisch dossier op te nemen ‘met het oog op de unieke identificatie van de justitiabelen’. De regel is evenwel beperkt tot de justitiabelen die het voorwerp zijn van een strafrechtelijke opdracht, voor zover dit strikt noodzakelijk is voor de uitvoering van deze opdracht.
In werking: 28 mei 2022, zowel het uitvoeringsbesluit van 18 maart 2022 als de betrokken artikels uit het Vlaams Decreet Justitiehuizen en Juridische Eerstelijnsbijstand.
