In de Vlaamse integrale jeugdhulp heeft vrijwillige hulpverlening altijd voorrang op gedwongen hulpverlening, zelfs als er sprake is van hoogdringendheid in acute crisissituaties. Jeugdrechters die in zo’n acute crisissituaties een of meerdere maatregelen hebben opgelegd, zijn volgens de huidige wetgeving dan ook verplicht om die meteen in te trekken wanneer achteraf uit het onderzoek van de sociale dienst blijkt dat er een vrijwillig traject bestaat.
“Een procedure die de Grondwet schendt”, oordeelde het Grondwettelijk Hof vorig jaar in arrest 119/2019. “De jeugdrechter moet kunnen oordelen of de intrekking van de maatregel in het belang is van de minderjarige. Bovendien moet de jeugdrechter de betrokkenen kunnen horen over de rechterlijke beslissing”.
De Vlaamse decreetgever past de procedure nu aan om tegemoet te komen aan de bezwaren van het Hof. De bedoeling is
• | dat de jeugdrechter het voorstel van de sociale dienst waaruit blijkt dat vrijwillige hulpverlening mogelijk is aftoetst. Hij zal moeten bekijken of het vrijwillig traject effectief mogelijk is en of die piste in het belang is van de minderjarige |
• | de rechter is daarbij verplicht om een tegensprekelijk debat te organiseren over de mogelijkheid van de vrijwillige hulpverlening en moet iedere betrokkene horen. Zowel de sociale dienst en de minderjarige als de ouders of opvoedingsverantwoordelijken en het Openbaar Ministerie |
• | pas daarna kan hij beslissen of vrijwillige hulpverlening effectief mogelijk is én in het belang van het kind. Op dat moment moet hij de gerechtelijke maatregel die hij heeft opgelegd naar aanleiding van de acute crisissituatie intrekken zodat het vrijwillige traject kan worden ingezet |
• | de minderjarige, de ouders en het Openbaar Ministerie kunnen in beroep gaan tegen de beslissing tot hulpverlening op vrijwillige basis en de intrekking van de gerechtelijke maatregel van de jeugdrechter. |
Bron: Decreet van 12 juni 2020 tot wijziging van het decreet van 12 juli 2013 betreffende de integrale jeugdhulp, BS 24 juni 2020.