Op 1 januari 2019 zullen heel wat Vlaamse gemeenten vrijwillig samensmelten. Zo fuseren Waarschoot, Lovendegem en Zomergem tot ‘Lievegem’, Kruishouten en Zingem worden ‘Kruisem’ en Overpelt en Neerpelt smelten samen tot ‘Pelt’. Maar welke impact heeft zo’n fusie nu op de werking van de hulpverleningszones? Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon legt het uit in een omzendbrief.
Drie mogelijke situaties
Er kunnen zich 3 situaties voordoen met verschillende gevolgen voor de zones, hun werking en hun territoriale indeling:
| • | situatie 1: fusie van 2 of meer gemeenten die binnen dezelfde zone liggen; |
| • | situatie 2: fusie van 2 of meer gemeenten die in een verschillende zone liggen; |
| • | situatie 3: fusie van zones (naar aanleiding van een fusie op niveau van de gemeenten of zelfs los hiervan). |
De gevolgen en de te ondernemen acties zijn voor iedere situatie anders. Er zijn evenwel een aantal gelijklopende stappen.
Stap 1
De gemeenten die gaan fuseren, moeten een akkoord vinden over de hulpverleningszone waarvan ze deel zullen uitmaken.
Naargelang de situatie waarin de gemeenten zich bevinden, betekent dit het volgende:
| • | situatie 1: bij een fusie van gemeenten binnen dezelfde gemeente, is er geen probleem. De fusiegemeente is immers de rechtsopvolger van de fuserende gemeenten en blijft dus in dezelfde zone. Mocht de fusiegemeente na haar oprichting van zone willen veranderen, geldt de gewone procedure. |
| • | situatie 2: er moet snel worden beslist tot welke hulpverleningszone de fusiegemeente zal behoren. De territoriale indeling van de hulpverleningszones moet immers worden gewijzigd en dat duurt lang. Die tijd moet men incalculeren wetende dat de nieuwe territoriale indeling van de hulpverleningszones op hetzelfde moment in werking moet treden als de gemeentelijke fusie. |
| • | situatie 3: in situaties waarbij hulpverleningszones fuseren, eist de Wet op de Civiele Veiligheid dat de betrokken zones samen een gezamenlijk voorstel tot fusie indienen bij de Koning. Daarna moet het provinciaal raadgevend comité samenkomen om advies te geven over de nieuwe indeling van de zones. Op basis van dat advies volgt een KB tot aanpassing van de indeling. De datum van inwerkingtreding van dit KB is de datum waarop de nieuwe hulpverleningszone wordt ingericht. Maar ook dit vraagt heel wat tijd waar nu al mee moet worden rekening gehouden. Jambon vraagt dan ook dat het advies van het provinciaal comité rond is op 31 mei 2018. |
Stap 2
De zoneraad en het zonecollege zullen opnieuw moeten worden samengesteld én er zal een nieuwe voorzitter moeten worden aangeduid.
Maar er zijn ook implicaties voor het stemmen van de gemeentelijke dotatie en de goedkeuring van de begroting van de hulpverleningszone. Bovendien moet ook rekening worden gehouden met lopende zaken waarin de gemeenten of zones verkeren.
Gemeenten die van zone veranderen gaan best over tot ambtshalve overdracht van de brandweerpost op hun grondgebied, het materieel en het personeel zodat deze post vanaf de eerste dag operationeel kan zijn. Hiervoor is een wijziging van de Wet Civiele Veiligheid vereist. Ook bij fusies van hulpverleningszones zijn er tal van wettelijke verplichtingen die moeten worden nageleefd. Denk aan het vacant verklaren van mandaatfuncties, de ontbinding van de fuserende zones, de eindafrekening van de fuserende zones, enz.
Niet wachten op wetswijziging
De betrokken gemeenten en zones moeten niet wachten op de wijzigingen aan de Wet Civiele Veiligheid. Het is van belang dat de zones de eerste stap in de procedure (m.b.t. de territoriale indeling van de hulpverleningszones) zo snel mogelijk afwerken.
