Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest neemt de internationale en Europese afspraken over het vervoer van gevaarlijke goederen via de weg, over in nationaal recht. Het besluit dat daarvoor zorgt, treedt in werking op de dag van publicatie. Juridisch gezien is dat op 11 januari 2018. In werkelijkheid gelden de internationale afspraken al facultatief sinds 1 januari 2017, en móeten ze bij een internationaal transport toegepast worden sinds 1 juli 2017.Op binnenlands vlak is de situatie minder duidelijk. Internationale vervoerregels zijn immers een juridisch kluwen…
Internationale afspraken
De ‘Europese Overeenkomst betreffende het internationaal vervoer van gevaarlijke goederen over de weg (ADR)’ én de ‘Europese Overeenkomst inzake het internationale vervoer van gevaarlijke goederen over de binnenwateren (ADN)’ zijn géén overeenkomsten die uitgaan van de Europese Unie, maar wel van de Europese Economische Commissie van de Verenigde Naties (Unece). Het ‘Reglement betreffende het internationaal vervoer van gevaarlijke goederen per spoor (RID)’ gaat dan weer uit van OTIF, een vereniging van Europese spoorbedrijven. RID is wel een getrouwe kopie van ADR en ADN, aangepast aan de specifieke eisen van het spoorwegvervoer.
De 3 internationale overeenkomsten worden om de 2 jaar bijgewerkt. De laatste update dateert van 1 januari 2017. De bijgewerkte versies mogen gedurende de eerste 6 maanden naast de vorige versie gebruikt worden, maar worden verplicht vanaf 1 juli. ADR-2017, ADN-2017 en RID-2017 móeten dus in het internationale verkeer gebruikt worden sinds 1 juli van vorig jaar.
Binnen Europa
De Europese Unie heeft zich echter via richtlijn 2008/68 over het vervoer van gevaarlijke goederen ‘over land’ geëngageerd om de 3 internationale overeenkomsten ook toe te passen op het binnenlandse verkeer in de EU-lidstaten, tenzij het gaat om een vervoer van kleine hoeveelheden gevaarlijke stoffen of om een transport over korte afstand. Dat vervoeren ‘over land’ mogen we ook niet al te letterlijk nemen, want het ADN – vervoer over de binnenwateren – valt er mee onder.
Om de 2 jaar publiceert de Unie een wijzigingsrichtlijn bij richtlijn 2008/68 om de nieuwste versies van de internationale overeenkomsten over te nemen in Europees recht. Voor de 2017-versies gebeurde dat door richtlijn 2016/2309, die op 20 december 2016 gepubliceerd werd. Net geen 2 weken vooraleer de 2017-versies van toepassing werden.
In ons land
Europese richtlijnen moeten omgezet worden door de lidstaten, en gevaarlijk vervoer is in ons land een bevoegdheid van de federale overheid, wat het vervoer van radioactieve en ontplofbare stoffen (klasse 7) én het vervoer per spoor betreft. De gewesten zijn dan weer bevoegd voor de andere vormen van gevaarlijk transport ‘over land’. Maar er zijn ook gemengde materies, zoals het vervoer over de binnenwateren.
Dat betekent dat richtlijn 2016/2309 niet 1 keer (federaal), niet 4 keer (federaal + gewesten), maar vele keren méér moet worden omgezet in nationaal recht. Tot op vandaag is dat:
Meestal volstaat het dat er in de bestaande wetgeving een verwijzing wordt toegevoegd naar de jongste Europese wijzigingsrichtlijn. Dat is ook het geval bij het huidige besluit over het gevaarlijk vervoer over de Brusselse wegen. De federale overheid heeft het voorbije jaar echter een volledig nieuw koninklijk besluit gepubliceerd voor het vervoer van radioactieve en ontplofbare stoffen (‘klasse 7’), én voor het vervoer van gevaarlijke goederen per spoor.
De gewesten werken echter verder op de oude federale koninklijke besluiten over het vervoer van gevaarlijke goederen ‘over de weg of per spoor’. Die KB’s zijn dus niet meer van toepassing zijn op het federale niveau, én regelen alleen nog het vervoer over de weg (m.u.v. van klasse 7), niet meer per spoor. Volgt u nog?
En het is nog niet gedaan. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest moet richtlijn 2016/2309 nog uitvoeren voor het vervoer van gevaarlijke goederen over de Brusselse binnenwateren (Kanaal, Zenne). En het is niet duidelijk of het Vlaamse gewest nog een gelijkaardig initiatief moet nemen voor zijn binnenwateren…
Van toepassing in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vanaf 11 januari 2018. Bron:
Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 16 november 2017 tot wijziging van het koninklijk besluit van 28 juni 2009 betreffende het vervoer via de weg of per spoor van gevaarlijke goederen, met uitzondering van ontplofbare en radioactieve stoffen, BS 11 januari 2018.
Extra informatie:
- Richtlijn 2008/68/EG van het Europees Parlement en de Raad van 24 september 2008 betreffende het vervoer van gevaarlijke goederen over land, Pb.L. 30 september 2008, afl. 260.
- Richtlijn (EU) nr. 2016/2309 van de Commissie van 16 december 2016 tot vierde aanpassing aan de wetenschappelijke en technische vooruitgang van de bijlagen bij Richtlijn 2008/68/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende het vervoer van gevaarlijke goederen over land, Pb.L. 20 december 2016, afl. 345.
- Koninklijk besluit van 28 juni 2009 betreffende het vervoer via de weg of per spoor van gevaarlijke goederen, met uitzondering van ontplofbare en radioactieve stoffen, BS 30 juni 2009 (van toepassing in de 3 gewesten; niet federaal).
- Koninklijk besluit van 31 juli 2009 betreffende het vervoer van gevaarlijke goederen over de binnenwateren, BS 27 augustus 2009 (van toepassing in de 3 gewesten; niet federaal).
- Koninklijk besluit van 22 oktober 2017 betreffende het vervoer van gevaarlijke goederen van de klasse 7, BS 30 oktober 2017 (federaal).
- Koninklijk besluit van 2 november 2017 betreffende het vervoer van gevaarlijke goederen per spoor, met uitzondering van ontplofbare en radioactieve stoffen, BS 27 november 2017 (federaal). 
