Vanaf 21 januari 2018 moeten hoven en rechtbanken een beklaagde of beschuldigde tot een hoofdgevangenisstraf van 3 jaar of meer (zonder uitstel) veroordelen vooraleer ze de onmiddellijke aanhouding kunnen gelasten. Nu kan dat al bij veroordelingen tot een celstraf van een jaar (zonder uitstel). En dat blijkt in de praktijk niet altijd opportuun. Let wel: de drempel van 1 jaar blijft behouden voor veroordelingen wegens terroristische misdrijven of seksuele delicten.
Beveiligingsmaatregel
De onmiddellijke aanhouding is een beveiligingsmaatregel in het kader van de
Wet Voorlopigde Hechtenis. Wanneer een beklaagde of beschuldigde vrij verschijnt op het ogenblik van de uitspraak van de rechtbank en hij veroordeeld wordt tot een hoofdgevangenisstraf van een jaar of tot een zwaardere straf, zonder uitstel, dan kan de rechter meteen na de uitspraak zijn onmiddellijke aanhouding bevelen. Tenminste voor zover dat werd gevorderd door het parket én voor zover het risico bestaan dat de betrokkene op de vlucht zal slaan en zich aan de strafuitvoering zal onttrekken.
De onmiddellijke aanhouding is dus een vorm van voorlopige hechtenis waarbij wordt overgegaan tot opsluiting van de beklaagden van wie de veroordeling is uitgesproken maar nog niet definitief is met als doel ontvluchting te voorkomen.
Niet opportuun
Wanneer de onmiddellijke aanhouding echter wordt bevolen bij erg korte straffen, dan is de procedure niet altijd geschikt. In de praktijk zal de betrokkene vaak maar een paar weken in de gevangenis te verblijven. Heel wat korte gevangenisstraffen worden bij verzet immers verlaagd of herleid tot een alternatieve straf (probatie, werkstraf), waardoor opsluiting niet meer hoeft. Toch hebben die enkele weken een niet te onderschatte impact op familiale, sociale en professionele omstandigheden. Iets wat de wetgever wil vermijden.
Drempel opgetrokken
De drempel wordt daarom opgetrokken. Voortaan moeten hoven en rechtbanken de beklaagde of beschuldigde veroordelen tot een hoofdgevangenisstraf van 3 jaar of meer (zonder uitstel) vooraleer ze de onmiddellijke aanhouding kunnen bevelen.
Maar let op: er zijn uitzonderingen. De wijziging geldt niet bij veroordelingen voor terroristische misdrijven en zedendelicten. Voor die laatste twee categorieën blijft de drempel dus een veroordeling tot één jaar gevangenisstraf zonder uitstel.
In werking: 21 januari 2018 (10 dagen na publicatie in het Belgisch Staatsblad).
Bron: Wet van 21 december 2017 tot wijziging van diverse bepalingen met het oog op de invoering van een beveiligingsperiode en tot wijziging van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis voor wat de onmiddellijke aanhouding betreft, BS 11 januari 2018.